De AIVD noemt mensen die de opkomende wereldmacht als een kwaadaardige bedreiging zien en hun mening hierover verspreiden, anti-institutionele extremisten. Dit beweerdelijke anti-institutioneel extremisme zou een bedreiging vormen voor de democratie.
De regering, onder leiding van minister Bruins Slot van Binnenlandse zaken, vindt de aanzwellende kritiek op haar beleid nogal bedreigend en is bang dat dit de rechtsorde ondermijnt. De AIVD heeft hiernaar onderzoek gedaan. Daarover verderop meer.
Laten we beginnen met de vraag waarom er zoveel kritiek is op deze regering. De verklaring hiervoor is vrij eenvoudig. Er is sprake van langdurig overheidsfalen op grote nationale dossiers, zoals het belastingschandaal, de asielcrisis, de wooncrisis en de aardbevingsschade. En er is veel armoede ontstaan die niet wordt bestreden. Ook de provinciale verkiezingen en diverse peilingen hebben laten zien dat er uitzonderlijk weinig vertrouwen in de overheid is. De huidige regering heeft daarom in feite nog maar weinig legitimiteit, maar neemt wel allerlei ingrijpende besluiten.
Naast dit overheidsfalen is er sprake van een sterk toegenomen overheidscontrole op allerlei gebieden: op burgers, bedrijven en op instellingen. Als democratie een valuta was, zou je het zo kunnen zeggen: als burger krijg je steeds ‘minder waar voor je geld’ (door tegenomen controle) en heb je ‘steeds minder om uit te kiezen’ (door overheidsfalen). Een inflatie van de democratie dus.
De nieuwe wereldorde
Die toegenomen overheidscontrole komt veelal voor uit internationale afspraken met niet democratisch gekozen organisaties, zoals het WEF, de WHO en de Verenigde Naties. En ook de uitdijende regeldrang bij de EU speelt hierbij een grote rol.
Het werkt zo: er worden onderlinge afspraken gemaakt tussen regeringsvertegenwoordigers, grote bedrijven, financiële instellingen en zeer rijke personen waarmee deze partijen een enorme invloed op de wereldagenda uitoefenen. Aldus is een wereld governance ontstaan.
De hiervoor genoemde partijen bepalen het beleid en niet de burgers. Aan hun agenda valt niet te ontkomen: deze ‘stakeholders’ bepalen wat de regels worden. Door deze afspraken leveren individuele landen steeds meer soevereiniteit in. De grip op de individuele burger wordt groter en groter en individuele vrijheid komt onder druk te staan.
Het gaat om afspraken die te maken hebben met de uitrol van Agenda 2030, het WHO-pandemieverdrag, de toenemende macht van de Europese Unie, oorlogssancties tegen Rusland en de houding van de NAVO in deze kwestie. Hiermee gaan grote overheidsuitgaven gepaard waardoor interne maatschappelijke problemen blijven liggen. Burgers ondervinden hier continu de gevolgen van.
Veel internationale conglomeraten, waaronder de farmaceutische industrie, banken en investeerders hebben belangen bij deze mondiale afspraken. Zij steunen de beslissingen van de regeringen, maar dat doen ze natuurlijk niet voor niets. Het gaat immers om verdienmodellen en er wordt goed op verdiend. Zo verdiende de farmaceuten miljarden aan de vaccins. En natuurlijk valt ook aan de groene agenda veel te verdienen.
Steeds meer wetenschappers, journalisten, politici en gewone burgers maken zich grote zorgen over dit internationale machtsblok en de ingeperkte vrijheden en komen hiertegen in het verweer. De beslissers vormen een elite: een kleine groep machtige personen die het voor de rest van de wereld voor het zeggen heeft.
De critici signaleren veel misstanden: institutionele corruptie, de toegenomen macht van het WEF, fraude en misinformatie over het coronavirus en de vaccins, de klimaatdwangmaatregelen, opgelegde censuur, gepolitiseerde wetenschap, enzovoort. Keer op keer blijken de zogeheten complotten waar te zijn!
De beïnvloedingskracht van al deze partijen is eveneens uitzonderlijk. Zij hebben nauwe contacten met de media of bezitten deze. Ze beschikken over belangrijke data en technologieën en combineren deze, wat hun slagkracht versterkt.
De macht van het WEF
Veel van de betrokken regeringsleiders zijn ‘geschoold’ door het WEF. Ze zijn de young global leaders en denken en doen allemaal hetzelfde. Het WEF zet grote lijnen uit voor zowel de politieke als de zakelijke wereld.
Het WEF heeft als slogan: je bezit niets en je bent gelukkig. Alleen al deze pay-off wekt argwaan. Wie gelooft zo’n leus? Bezit is van de burger en mag niet afgepakt worden, dat is diefstal. Daarnaast toont de regering zich verre van transparant over haar contacten met het WEF. Aldus heeft niet alleen het WEF zichzelf verdacht gemaakt, maar ook de regeringen die binnen het WEF opereren. Waaronder onze regering.
Vervreemding overheid
Door mee te gaan deze internationale brei van regels en veelal schimmige afspraken vervreemdt de regering zich van haar burgers die steeds meer van hun oorspronkelijke vrijheid moeten inleveren en onder steeds meer controle komen te staan. En de overheid doet niets om de verbinding met de burger te herstellen.
Deze trend is ingezet vanaf de coronaperiode waarbij de burgers zeer veel vrijheid hebben moeten inleveren, waaronder op het gebied van medische vrijheid, demonstratierecht, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van beweging, waarbij is ingezet op vaccinatie, lockdowns en coronapassen. Maatregelen die ter discussie staan en stonden, maar waarover niet gediscussieerd mag worden.
Uit WOB-verzoeken is ook de duistere macht van het ambtenarenapparaat en het samenspannen met social media sterk naar voren gekomen. Hierbij is kritiek op het beleid actief onderdrukt door censuur en ‘desinformatie’-campagnes. Ook de weigering van de regering om de coronamaatregelen snel te evalueren en de oversterfte grondig te onderzoeken doet haar imago geen goed.
Overheidsnarratief leidt tot kritiek
Het overheidsnarratief is samengevat in Jip en Janneke-taal: vaccin goed, oorlog: Westen goed, Rusland slecht, klimaatmaatregelen goed, EU goed. De overheid eist van de burgers dat zij zich conformeren aan dit narratief. Juist deze misplaatste arrogante en dwingende houding van de overheid maakt burgers bezorgd en boos.
Want laat de burger een andere opvatting zien en toont hij ‘zelfs’ argwaan tegen dit narratief, dan krijgt hij het etiket opgeplakt van complotaanhanger of nu dus zelfs anti-institutioneel extremist…
AIVID-rapport: kwaadaardige elite-narratief is extremisme
Op 25 mei (2023) publiceerde de AIVD rapport over anti-institutioneel extremisme. Volgens de AIVD is dit het probleem:
“De brede verspreiding van het wereldbeeld dat een kwaadaardige elite mensen wil onderdrukken, tot slaaf wil maken of vermoorden, vormt waarschijnlijk op langere termijn een dreiging voor de democratische rechtsorde van Nederland.”
Zo staat het zo op de AIVD-site:
- De brede verspreiding van het wereldbeeld dat een kwaadaardige elite mensen wil onderdrukken, tot slaaf wil maken of vermoorden, is waarschijnlijk op langere termijn een dreiging voor de democratische rechtsorde van Nederland.
Een ernstige dreiging voor de democratische rechtsorde?’
- De extremistische beweging draagt uit dat een ‘kwaadaardige elite’ bij de overheid, rechtspraak, kranten en tv-zenders, wetenschap, grote bedrijven en de politie, uit is op totale wereldcontrole. Dit wereldbeeld, dat de AIVD narratief noemt, is feitelijk onjuist. Als een groeiende groep extremisten dat toch zegt, kunnen mensen onterecht hun vertrouwen verliezen in instituties waar onze democratische rechtsorde op is gebaseerd. Daarmee bestaat het risico dat de democratische rechtsorde langzaam maar zeker onder druk komt te staan.
Schade aan de democratie
- Sinds het begin van de coronapandemie zijn meer Nederlanders kritisch op de overheid en instituten zoals de wetenschap en journalistiek. Ook was er kritiek op de overheid door de afwikkeling van de aardbevingsschade en de toeslagenaffaire. Kritisch kijken naar het handelen van de overheid maakt onderdeel uit van onze democratie. Het risico is echter dat mensen die dit plaatsen in het kader van anti-institutioneel extremisme, het geloof verliezen in instituties die juist die rechtsorde beschermen en ervoor zorgen dat we in vrijheid leven. Dat kan leiden tot een parallelle samenleving waar mensen niet alleen het vertrouwen in instituties maar ook in elkaar verliezen.
Boodschap met groeipotentieel
- De AIVD schat in dat circa honderdduizend mensen in meer of mindere mate geloven in het anti-institutionele gedachtegoed. Afhankelijk van het onderwerp dat past in het beeld, zoals sinds vorig jaar de oorlog in Oekraïne, haken er andere grote groepen aan. Het ‘kwaadaardige-elite-narratief‘ is op dit moment het meest populaire narratief onder extremistische groeperingen in Nederland.
Mogelijke dreiging van geweld op korte termijn
- Hoewel de verspreiders van deze boodschap niet expliciet aanzetten tot geweld, kan dit narratief op korte termijn wel leiden tot geweld tegen de zogenaamde vertegenwoordigers van de kwaadaardige elite. Bedreigingen tegen politici zijn fors toegenomen en ook andere personen zoals wetenschappers, journalisten, rechters en advocaten zijn bedreigd. In een enkel geval was er ook sprake van bijvoorbeeld brandstichting en vernielingen. De AIVD sluit niet uit dat dit kan toenemen en zet in op onderzoek om deze dreiging te monitoren.
Weerbare samenleving
- Het vergroten van de weerbaarheid van de samenleving tegen het anti-institutioneel narratief is essentieel. Doordat het vertrouwen in de overheid en instituties laag is en er vaak veel terechte kritiek is vanuit de samenleving, kan dit een voedingsbodem zijn voor anti-institutioneel-extremisme.
- Strafrechtelijk optreden is vaak onwenselijk, omdat vrijheid van meningsuiting en demonstreren belangrijke democratische waarden zijn. Het vergroten van de weerbaarheid vraagt vooral ook om betrouwbaarheid en eerlijk communiceren van instituties.
- Als het vertrouwen groter wordt, neemt de weerbaarheid van de samenleving toe.
Video directeur-generaal AIVD:
Bekijk hier de videopresentatie van de directeur-generaal van de AIVD:
Brief aan Tweede Kamer
Aan de Tweede Kamer zond de AIVD deze brief: aanbiedingsbrief Tweede Kamer. Hier zie je duidelijk een hardere toon dan in de publicaties die voor de burgers bestemd zijn. De democratie moet “krachtig beschermd” worden. Er zijn wel meer landen die hun democratie “krachtig beschermen”. Wij zijn uiteraard benieuwd naar de extremismestrategie die ontwikkeld wordt.
Om precies te zijn, staat er:
Wat verstaat de AIVD onder het ‘kwaadaardige-elite-narratief’?
- “De afgelopen jaren nam in de Nederlandse samenleving de kritiek op de overheid, wetenschap, journalistiek en rechtspraak toe. Anti-institutioneel extremisten zien in bepaalde ingrijpende gebeurtenissen een vooropgezet plan van een ‘kwaadaardige elite’ om Nederlanders bewust kwaad te doen.
- De anti-institutioneel extremistische beweging beweert dat bij belangrijke instituties achter de schermen een ‘kwaadaardige elite’ aan de knoppen zit, die uit is op totale wereldcontrole. Deze ‘elite’ zou mensen willen onderdrukken, tot slaaf maken of zelfs vermoorden.
- Er zijn aanhangers die de ‘Great Reset’ als blauwdruk zien voor hun overtuigingen. Dat is een voorstel van het World Economic Forum (WEF) om de wereldeconomie na de coronapandemie te resetten en opnieuw op te bouwen op een eerlijkere manier.
- Aanhangers zijn ook van mening dat ‘de elite’ de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne heeft verzonnen, om ‘het volk’ bang en gehoorzaam te maken en zo ‘hun grote plan’ te kunnen uitvoeren.
- Het verhaal over de ‘kwaadaardige elite’ is een voorbeeld van wat de AIVD een narratief noemt: een verzameling boodschappen met een verklaring voor dingen die gebeuren in de wereld.”
Onjuiste uitspraken AIVD
De AIVD geeft aan zo min mogelijk uitspraken de willen doen over wat wel en niet waar is van de beweringen van de anti-institutionele extremisten. De AIVD doet echter wel een aantal harde uitspraken over gebeurtenissen, waarvan de feiten anders laten zien.
- Verkiezingsfraude VS – Er staat dat er geen sprake van fraude was bij de Amerikaanse verkiezingen (p. 19), maar het Durham-rapport laat inmiddels zien dat hier wel degelijk sprake van sabotage is geweest die zeker als fraude opgevat moet worden.
- Vaccins – Er wordt een beeld getoond van een uiting dat de coronavaccinaties gevaarlijk zijn (p. 24). Inmiddels komen zeer wetenschappers hiermee naar buiten en zijn zoveel mensen slachtoffer van de vaccinaties dat het zelfs schandalig is dat mensen die dit geloven in de hoek van de extremisten worden geplaatst. De overheid weigert deze wetenschappers en burgers serieus te nemen. Het gaat hier om mensenlevens welteverstaan.
- Alternatieve media – Alternatieve media moeten het in het rapport ontgelden (p. 26). Zij zouden zijn ontwikkeld ‘om de waarheid’ te verspreiden, lees: de extremistische waarheid. Dit is een vooringenomen conclusie. Immers brengen alternatieve media feitelijk en aantoonbaar continu misstanden naar voren die reguliere media niet laten zien.
- Klimaathoax – De klimaathoax is een fabeltje volgens de AIVD. Er zijn echter genoeg kritische wetenschappers die de wereldwijde klimaatbenadering als onzin beschouwen op basis van hun onderzoeken (p. 26).
Een klein plusje voor de AIVD
Wat wij waarderen aan het AIVD-rapport is de erkenning van het belang dat burgers ongehinderde kritiek moeten kunnen leveren ten behoeve van het kunnen functioneren van de rechtsorde en dat de dienst probeert te leren van kritiek die zij ontvangt op haar functioneren en de intentie laat zien om een betrouwbaar instituut te zijn. Ook benoemt de dienst dat er daadwerkelijk sprake is van het falen van instituties (p. 33).
100.000 aanhangers
Volgens de tellingen van de AIVD gaat het om zo’n 100.000 aanhangers die geloven in het ‘kwaadaardige elite’-narratief en zijn er 20 aanjagers. Daarbij legt de AIVD het begrip kwaadaardig uit in enge zin. De vermeende ‘extremisten’ zijn van mening dat het gaat om een voorop gezet plan om mensen te onderdrukken, maar kwaadaardig kan echter ook staan voor machtsmisbruik en eenzijdige besluitvorming waar burgers het slachtoffer van worden. Er zijn slechte mensen en er zijn slechte beslissers en sommigen zijn in staat hun stempel op de wereldagenda te drukken.
Rapport zorgt voor zelfscensuur
Burgers die de toenemende controle door de overheid en de samenwerking met ‘onschuldige niet democratisch gekozen praatclubjes’ zoals het WEF plus de EU en de WHO als een kwaadaardige bedreiging zien en dat ook publiekelijk durven te uiten, ook al doen ze dat geweldloos, zijn volgens de AIVD potentieel gevaarlijk voor de democratie.
Hierdoor leidt AIVD-rapport tot een heel ander gevaar, namelijk dat tegengeluid wordt gesmoord. Mensen durven zich niet meer te uiten omdat ze bang zijn gemaakt om als extremist te worden gezien. Het stempel extremist gaat namelijk een stap verder dan het stempel wappie of anti-vaxxer. Zelfcensuur ligt op de loer.
Gevaarlijke ontwikkeling
De regering is ervoor verantwoordelijk dat er steeds minder mensen vertrouwen hebben in de democratie, maar zij legt deze verantwoordelijkheid juist bij haar burgers neer. Deze houding van de regering vormt een bedreiging voor de democratie. Naarmate dit vertrouwen verder afneemt, zal er meer en meer chaos ontstaan in ons politieke systeem.
De verwachting is dat de overheid hierdoor nog meer controle zal toepassen, waardoor grondrechten in gevaar komen en van burgers meer tegenstand verwacht mag worden. Een negatieve en zelfs gevaarlijke ontwikkeling dus.
Met dit alles komen we op een hellend vlak met betrekking tot grondrechten en daarmee met onze democratische waarden.
Democratie is rekbaar concept
Bedenk verder dat het woord democratie erg rekbaar is. Een maatschappij of overheid kan zich een democratie noemen, maar dit kan heel anders ervaren worden door de burgers. Als steeds meer burgers de democratische gebreken gaan voelen, is dit een teken dat er waarschijnlijk echt iets aan de hand is met het bestuur van het land. En dat is op dit moment het geval.
De dreigende kanteling voelt erg bedreigend voor de overheid, maar door de burger als het probleem te duiden, slaat zij de plank volkomen mis. Het probleem kan zich pas oplossen als de overheid de hand in eigen boezem steekt en daadwerkelijk gaat luisteren naar haar burgers die in feite haar opdrachtgevers zijn.
Overheid is doof aan twee oren en blind aan twee ogen
Deze overheid staat zeer ver af van haar burgers. Een kabinet en een coalitie die dan wel juridisch, maar de facto geen legitimiteit meer hebben en toch hun beleid willen doordrukken, vraagt om een tegenreactie. We kunnen helaas niet tot een andere conclusie komen dan dat het democratisch systeem er is, maar een fors deel ervan faalt.
Zoals de AIVD ook toegeeft, is er terechte kritiek op de overheid en die kritiek kan een voedingsbodem zijn voor extremisme. De AIVD werkt in opdracht van de overheid. In plaats van naar de falende overheid te wijzen, wordt het probleem bij de ongeruste of boze burger neergelegd.
Je wordt in de gaten gehouden!
Tot slot nog een opmerking over de bevindingen van de AIVD: Wie de ‘aanjagers’ zijn, wordt niet bekend gemaakt. De ‘aanhangers’ zijn geteld via likes en commentaren op social media. Weet dus wat je liket en zegt. Hiermee is maar weer bewezen hoe iedereen op social media nauwlettend in de gaten wordt gehouden door (instanties van) deze regering. Toegenomen controle en minder vrijheid dus. We rest our case.