De-dollarisering kan dramatische gevolgen hebben voor de structuur van de wereldeconomie. Gaat dit gebeuren en zo ja, waarom?
Al bijna een eeuw lang is de Amerikaanse dollar de reservevaluta van de wereld. Dit betekent dat de centrale banken voornamelijk internationale transacties uitvoeren en internationale schulden verrekenen met de dollar.
Sommige economen wijzen echter op tekenen van de-dollarisering; dat wil zeggen, de inspanning van verschillende landen om internationale transacties uit te voeren met alternatieve valuta voor de dollar.
De-dollarisering kan een grote impact hebben op de wereldeconomie, het internationale machtsevenwicht en het dagelijkse leven van gewone mensen. Om deze redenen is het belangrijk om na te gaan of deze economische trend zich voordoet en zo ja, hoe snel en waarom?
Waarom is de Amerikaanse dollar de wereldreservevaluta?
De Amerikaanse dollar verving het Britse pond als ’s werelds reservevaluta in 1931, tijdens de Grote Depressie. Tijdens beide wereldoorlogen leverden de VS de geallieerden het grootste deel van hun wapens en munitie. De meeste bondgenoten betaalden voor de wapens met goud, wat betekent dat tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog de VS het meeste goud in de wereld bezat.
Bretton Wood-systeem
Dit werd in steen gebeiteld in 1944 toen 44 landen overeenstemming bereikten over het Bretton Wood-systeem. De internationale delegatie stemde ermee in om de valuta’s van de wereld aan de dollar te koppelen in plaats van aan goud, aangezien de dollar zelf aan goud was gekoppeld. De Amerikaanse dollar was nu de officiële reservevaluta van de wereld.
Tussen 1971 en 1973 werd het Bretton Woods-systeem opgeheven door het besluit van de Amerikaanse president Richard Nixon om de omwisselbaarheid van de dollar in goud op te schorten. Een stijgende inflatie was het onmiddellijke effect van de ontkoppeling van de dollar aan goud. Echter, de-dollarisering vond hierdoor niet plaats, omdat er in 1973 een geheim akkoord tussen de VS en Saoedi-Arabië werd gesloten, waarbij werd overeengekomen dat alle wereldwijde olie-aankopen in dollars moesten worden afgerekend.
Vindt de-dollarisering plaats?
Sommige economen verwachten dat de-dollarisatie zal plaatsvinden naarmate de opkomende economieën in het Zuiden groeien en de samenstelling van hun reservevaluta’s proberen te diversifiëren. In 2021 merkte het Internationaal Monetair Fonds (IMF) op dat “het aandeel van de Amerikaanse dollar in de wereldwijde reserves is afgenomen”.
Multipolaire wereld
Er zijn economische, politieke en strategische redenen waarom sommige landen willen afstappen van de dollar. Sinds het einde van de Koude Oorlog zijn de VS de enige supermacht ter wereld. Sommige staten, zoals China en Rusland, zouden er echter de voorkeur aan geven dat de wereld multipolair is, waarin meerdere polen van wereldmacht zouden bestaan. De-dollarisatie zou helpen bij de overgang van unipolariteit naar multipolariteit.
Geopolitiek wapen VS
Een andere stimulans voor landen om de samenstelling van hun reservevaluta’s te diversifiëren, met name die met slechte bilaterale betrekkingen met de VS, is dat de VS het overwicht van hun valuta als een geopolitiek wapen kunnen gebruiken. Door Washington opgelegde sancties kunnen bijzonder krachtig zijn vanwege de centrale rol van de dollar in de internationale financiën. Zelfs Amerikaanse bondgenoten zoals Saoedi-Arabië zijn op hun hoede voor Amerikaanse sancties, omdat hun staat van dienst op het gebied van de mensenrechten hen tot een doelwit voor de woede van Washington zou kunnen maken.
LCT
Een benadering van de-dollarisatie is Local Currency Trade (LCT), waarbij staten met elkaar handel drijven in hun eigen valuta. De valuta’s worden omgerekend op basis van wisselkoersen. Dit jaar kondigden onder andere China en Brazilië aan dat ze zich zouden bezighouden met LCT, in plaats van de dollar te gebruiken.
De tekenen dat de-dollarisering plaatsvindt, zijn er zeker, maar dit zal er op korte niet toe leiden dat de dollar van de ene op de andere dag wordt opgegeven als ’s werelds wereldwijde reservevaluta, tenzij er een zeer dramatische verschuiving in de geopolitiek plaatsvindt.
De verwachting is dat het tijd zal kosten voordat er een serieus alternatief is ter vervanging van de Amerikaanse dollar als wereld reservevaluta.
Een paar zaken zijn wel zeker…
- Het vervangen van de dollar zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de (geo)politieke macht van de VS in de wereld. Het recent aangekondigde initiatief van de BRICS-landen om te werken aan een gezamenlijke munt lijkt op dit moment het meest haalbare alternatief.
- Het zal leiden tot (hoge) inflatie in de VS en afhankelijk van de hoogte van de impact de welvaart van de Amerikaanse burgers doen afbrokkelen. Waarom? Simpelweg omdat de VS bij een geldbehoefte de geldpers aan kunnen zetten en geld bijdrukken waarmee zij internationale betalingen verrichten. Indien de dollar wordt vervangen door een andere valuta, gaat dit niet meer op en zal Amerika echt moeten gaan werken voor zijn geld.
- In het algemeen is de verwachting dat landen hun valuta weer (deels) afhankelijk gaan maken van waardevolle materialen, zoals grondstoffen, edelmetalen etc. Het beste moment om daarop te anticiperen is zeer waarschijnlijk nu.
Abonneer en dúrf te delen met anderen!
Volg ons ook op Telegram en Twitter!
